Ο Νέος Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών (Ν. 4738/2020) θεσμοθετήθηκε με “κοινωνική πρόθεση”, δηλαδή να προστατέψει φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις με οφειλές λόγω της μακροχρόνιας κρίσης (2009–2020) και της πανδημίας. Στην πραγματικότητα όμως λειτουργεί με λογική πιστωτικού συστήματος και δημοσίου συμφέροντος είσπραξης. 

Σκοπός του Μηχανισμού είναι να δίνει “δεύτερη ευκαιρία” σε υπερχρεωμένα νοικοκυριά και επιχειρηματίες, χωρίς να χρειάζεται να πάνε στα δικαστήρια. Στη πράξη λειτουργεί περισσότερο ως μηχανισμός ενεργοποίησης παλιών απαιτήσεων:

Οι πιστωτές (Τράπεζες, Servicers, Δημόσιο):

• Ανακτούν πρόσβαση στα στοιχεία του οφειλέτη (εισόδημα, περιουσία, μεταφορές, καταθέσεις)
• Νομιμοποιούν και “ζωντανεύουν” παλιές απαιτήσεις που για χρόνια ήταν “παγωμένες”
• Δημιουργούν νέα δικαιώματα είσπραξης, είτε με προτάσεις, είτε με ανακοπές, είτε με αναγνωρίσεις

Ο οφειλέτης:

• Δεν έχει ουσιαστικό δικαίωμα επιλογής πιστωτών.
• Δεν μπορεί να αποκλείσει ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις άνω της 20ετίας.
• Απειλείται με απόρριψη αιτήματος ακόμη και αν ρυθμίζει το 90% των οφειλών, επειδή κάποιος πιστωτής αρνείται.
• Μπορεί, χωρίς να το αντιλαμβάνεται, να αναγνωρίσει απαιτήσεις, ακόμα και παραγεγραμμένες.

Ποιο είναι το πραγματικό “κέρδος” του Μηχανισμού για τις Τράπεζες και το Δημόσιο;

Ενεργοποίηση παλαιών χαρτοφυλακίων (NPLs) που είχαν μηδενική ή μικρή αξία
Βελτίωση των ισολογισμών με “δυνητικές εισπράξεις”
Διαχείριση με πιο “ελεγχόμενους όρους” (π.χ. ρύθμιση σε 240 ή 420 δόσεις με προσημειώσεις)
Δημιουργία νομικής “καθαρότητας” για να προχωρήσουν σε κατασχέσεις/εκποιήσεις